Ayasofya’yı kimler yaptırdı?

Ayasofya Müzesi, bir diğer tabiri ile Kutsal Emanet olarak bilinen Ayasofya’nın bilinmeyenlerini paylaşmaya devam ediyoruz. Bu kez de blogarti.com’daki Ayasofya içeriklerine ek olarak Ayasofya’yı kimler yaptırdı, yapılan çalışmalar, karşılaşılan problemler ve diğer bilgileri paylaşıyoruz.

Ayasofya 4. yüzyılda putperest mabetlerin yerine ahşap çatılı bazilika şeklinde inşa edilmişti.

Genelde yapılan bu ilk yapının I. Constantinus’un eseri olduğuna inanılsa da, kilise ancak onun 337’de ölümünden sonra oğlu Constantinus döneminde bitirilerek açılışı 15 Şubat 360’da yapılmıştır.

Ayasofya, İmparator Justinianos (527-565) tarafından dönemin iki önemli mimarı olan Miletos’lu (Milet) İsidoros ile Tralles’li (Aydın) Anthemios’a yaptırılmıştır.

Ayasofya nasıl yapıldı?

Ayasofya, Hristiyan üçlemesinin ikinci unsuru ‘oğul’un bir vasfı olan mistik ilahi hikmet mefhumu adına yapılmıştı. Patrik Joannes Khrysostomos’un imparatoriçe evdokia’nın gazabına uğrayarak sürgüne yollanması nedeniyle çıkan bir ayaklanmada 20 Haziran 404’te yanan kilise 2. Theodosius tarafından yeniden yapılıp 10 Ekim 415’te yeniden ibadete açıldı.

1935’te prof. Dr. A. M. Schneider tarafından yapının batı tarafında gerçekleştirilen kazıda, üzerlerinde havarileri temsil eden kuzu kabartmaları olan büyük blokların bu ikinci yapının giriş cephesine ait olduğu kabul edilir.

İmparator Justinianos (527-560) aleyhine çıkan Nika ayaklanmasında 13-14 Ocak 532 gecesi Ayasofya bir defa daha yandı. Juntinianos durum düzeldikten hemen sonra kilisenin yeniden yapımına başlayarak, batı Anadolu iki mimarı Trallesli Anthemious ile Miletoslu Isidoros’u görevlendirdi.

100 Ustabaşı, 10000 İşçi Görevlendirildi

Mısır, Suriye ve Anadolu’daki putperest yapılardan çıkarılan işlenmiş sütunlar ve çeşitli yerlerdeki taş ocaklarından getirilen malzeme, çağının bir kaynağının bildirdiğine göre 100 ustabaşının idaresindeki 10000 işçinin çalışmasıyla işlendi ve inşaat 5 yılda tamamlandı. Bu çalışma sonrası ise açılış 27 Aralık 537’da yapıldı.

Kaynak: Derin Tarih Dergisi / Ayasofya Eki