Şarbon nedir? Şarbon hastalığı ve tedavisi

Özellikle kurban bayramı sonrası birkaç farklı bölgede görülen şarbon hakkında merak edilenleri ele aldık. Şarbon hastalığı nedir? Şarbon belirtileri nelerdir? Şarbon hastalığı tedavisi nasıl yapılır? Şarbon bulaşıcı mı? Şarbon nasıl anlaşılır gibi birçok konunun detayını aşağıda bulabilirsiniz.

Şarbon hastalığı

Şarbon, bakteri nedeniyle oluşan bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle inek, koyun gibi otçul hayvanlarda görülen şarbon, ani olarak ortaya çıkan ve insanlara da bulaşabilen bir hastalıktır. İnsanlara doğrudan hayvanlarla temastan veya hayvan ürünlerinden geçer. Bu nedenle şarbon görülen yerlerde karantina uygulaması ve erken tanı çok önemlidir.

Eğer virüs deriden girerse kara çıban denilen karakteristik bölgesel bir çıbanla ödem; kan dolaşımına karışması ile de kan zehirlenmesi (sepsis) ve iç organ lezyonları görülür.

Virüslü, mikroplu ve hastalık bulaşmış etlerin yenmesi ağır bağırsak hastalıklarına yol açar. Hayvanlarda ise vücut sıcaklığı yükselir, dalak şişer, kan, katran gibi koyu renk alır ve pıhtılaşmaz.

Şarbon çeşitleri

Bu hastalık, deri şarbonu ve iç organ şarbonu olarak iki farklı şekilde görülür. İç organlarda bağırsak şarbonu ve akciğer şarbonu olur. Deride ise karakabarcık ve kötü ödeme neden olur.

Şarbon belirtileri

Şarbon hastalığı belirtisi türüne göre farklılık gösterdiği gibi virüsün vücuda girdikten sonra 2-7 gün içerisinde ilk etkileri görülür. Şarbon türüne göre belirtiler ise aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

Deri şarbonu: Eğer deri şarbonu vakası yaşanmış ise, ilk önce böcek ısırığına benzer biçimde kabarık, kaşıntılı bir şişlik oluşur. Bu şişlik 1-2 gün içinde içi su dolu kabarcığa dönüşür ve daha sonra da ağrısız genellikle 1-3 santimetre genişliğinde, ortasında karakteristik siyah renkte ölü dokunun yer aldığı bir yara meydana gelir. Bu da şarbon kara kabarcık olarak isimlendirilir. Tedavi altına alınmayan deri şarbonu hastalıklarının yaklaşık olarak % 10-20 si ölümle sonuçlandığı görülmektedir.

Bağırsak şarbonu: İç organ şarbonu olarak da bilinen bağırsak şarbonu bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş gibi belirtilerle başlar. Ardından karın ağrısı, kanlı kusma ve kanlı ishal görülebilir. Bu tip şarbonda tedaviye başlansa dahi ölüm %50 oranındadır, o yüzden ilk belirti anında mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gitmeyi unutmayın.

Akciğer şarbonu: İç organ şarbonunun bir türü olan Akciğer şarbonu, soğuk algınlığına benzeyen bir şekilde görülür. Yüksek ateş ve titremelerle birlikte birkaç gün sonra ağır solunum güçlüğü ve şok gelişir. En çok ölümle sonuçlanan şarbon vakalarından biridir.

Şarbon tedavisi

Şarbon hastalığı tedavisi için kullanılan etkili antibiyotikler mevcuttur. Şarbon hastalığında erken tanı ve bulaşımını önleme süreci son derece önem arz eder. Bu sebeple şarbonla ilgili yukarıda bahsedilen belirtiler görüldüğünde en kısa sürede uzman doktor veya sağlık kuruluşuna başvurulması hayati öneme sahiptir.

Şarbon bulaşıcı mı?

Bulaşıcı bir hastalık olan şarbon, genellikle 3 farklı yoldan bulaşır. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

• Hasta hayvablara temas yoluyla bulaşan deri şarbonu.
• Şarbon mikrobu bulaşmış gıdaların alınmasıyla bulaşan şarbon. (Şarbonlu et ve benzer gıdaların alınması ile.)
• Bulaşık tozların veya hayvan tüylerinde ve kıllarında yer alan sporların solunması sonucunda bulaşan şarbon.

Şarbon aşısı

Birleşik Devletler’de kullanılan şarbon aşısı, canlı ya da öldürülmüş herhangi bir bakteri içermez. Şarbon hastalığına neden olmaz.

Şarbon aşısı, yaşları 18 ila 65 arasında olan, aşağıdakiler gibi şarbon bakterisine maruz kalabilecek kişiler için önerilir:

• Anthracis ile çalışan belirli laboratuvar çalışanları.
• Muhtemel olarak enfekte olan hayvanlar ile el teması olanlar.
• Bazı askeri personel (Savunma Bakanlığı tarafından belirlenmiş)