Türk İslam devletlerinde sanat ve mimari hakkında bilgiler arıyorsanız; tüm detaylarıyla konuyu ele aldık. Bunun dışında Türk İslam devletlerinde sanat dalları, İslamiyet’in ilk Türk İslam Devletlerinde sanata etkisi ve Türk İslam mimarisinde kullanılan süsleme sanatları gibi konularda da merak ettiklerinizi bu yazıda bulabilirsiniz.
İslamiyet Dönemi Türklerde Sanat Yapısı
Türk İslam devletlerinde bilim ve sanat yanında mimari de oldukça gelişmiştir. Türkler, İslamiyet’i kabul etmelerinin ardından kendi mimari ve sanat anlayışlarını geliştirmişler, kültürel sentez ile bunu taçlandırmışlardır. İslamiyet döneminde mimari ise dini, sivil ve askeri olarak üç bölüme ayrılıyordu. Bunlar:
- Dini Mimari: Türbe, tekke, medrese, mescit ve zaviye.
- Sivil Mimari: Han, darüşşifa, kervansaray, köprü, hamam, köşk.
- Askeri Mimari: Sur, burç, ordugah, kale, kışla, tersane, kule.
İslamiyet Medeniyetinde Görülen Sanat Dalları
Türk-İslam devletlerinde el yazması eserlerin süslenmesi ve diğer sanat dalları oldukça yaygındır. Türk İslam devletlerinde bazı süsleme sanatları şöyle:
Vitray, çini, telkâri, kündekari, keramik, oymacılık-kakmacılık, hat, ahşap işçiliği, minyatür.
Türk İslam devletlerinde sanat ve süsleme alanındaki diğer özellikler:
- Türk İslam devletlerinde süsleme sanatları, ilk Türk devletlerine göre daha gelişmiştir ve çeşitliliği fazladır.
- Bu dönemde çini sanatı gelişmiş ve iç mekan tasarımında bu sanat dalı kullanılmıştır.
- Taş oymacılığı ve tuğla süslemeleri de ilk kez bu dönemde başlamıştır.
- Türk hat sanatının temelleri atılmıştır.
- Maden sanatı varlığını devam ettirmiştir.
- Halı ve kilim dokumacılığında gelişmeler yaşanmıştır.
- Keramik sanatı, vitray ve gümüş işçiliği yapılmıştır.
Karahanlı Devleti
- Bu dönemde Türk-İslam kültürünün temelleri atıldı.
- Türk-İslam mimarisinin temelini atan devlet olarak bilinir.
- Kendinden sonraki devletlere örnek oldu.
- Genelde türbe ve kervansaraylar yapıldı.
- Camilerde Türk kubbesi ön plana çıktı, Türk üçgeni kullanılmaya devam edildi.
- önemin ünlü mimari eserleri: Ayşe Bibi Türbesi, Kalan Minaresi, Dehistan Kervansarayı, Kalyan Camisi, Balacı Hatun Türbesi, Semerkant Medresesi.
Gazneliler Dönemi
- Bu dönemde pek çok köprü, kervansaray ve su kemeri yapıldı.
- Hindistan’a yapılan seferler sonrasında Hint, İran ve Türk sanatı kaynaştı. Ancak Türk üslubu belirginliğini her daim korudu.
- Dönemin ünlü eserleri: Aslan Cazip Türbesi, Mahmut Bendi, Zafer Kuleleri, Ribat-ı Mahi.
Büyük Selçuklular
- Mimari yapılarda kemer, kubbe ve çeşitli sütunlar tercih edildi.
- İnce minare stili bu dönemde İslam mimarisine kazandırıldı.
- İslam mimarisine kazandırdıkları en önemli yapılardan biri de çadır biçiminde inşa edilen kümbet isimli türbelerdir.
- Eyvanlı tip cami şemasını geliştirdiler.
- Önemli mimari eserler: Damgan Minaresi, Sultan Kale, Nişabur Medresesi, Rey Medresesi.
Diğer Türk İslam Devletlerinde Sanat ve Mimari
- Tolunoğulları: Tolunoğlu Ahmet Camisi, Ulu Cami.
- Eyyubiler: İmar Şafii Türbesi, Zahiriye Medresesi, Rukniye Medresesi.
- Memlukler: Baybars Camii, Kalavun Külliyesi, Kayıtbay Külliyesi, Maridani Camii.
- Babürler: Tac Mahal, Agra Kalesi, Lahor Kalesi, Delhi Kalesi.
- Timur Devleti: Bibi Hanım Mesciti, Semerkant Camisi, Ak Saray, Gök Saray.
- Harzemşahlar: Sultan Tekiş Kümbeti, Fahrettin Razi Kümbeti.
- Moğollar: Olcaytu Han Türbesi, Serçem Kervansarayı.