Osmanlı Devleti’nin Baş Mimarı: Mimar Sinan

Gerçekleştirdiği eserlerin üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen ayakta duran ve adından sıkça söz ettiren, Osmanlı Devletinin baş mimarı Mimar Sinan’ın bilinmeyenlerini paylaştık. Koca Sinan olarak da bilinen Mimar Sinan, Türk mimarlık tarihinin en büyük mimarıdır. Bunun kanıtı da günümüzde Türkiye’nin birçok noktasında bıraktığı eserlerdir.

Mimar Sinan kimdir? Mimar Sinan’ın yaptığı eserler nelerdir? Mimar Sinan’ın çıraklık, ustalık eseri ve kalfalık eseri nelerdir? Osmanlı dönemindeki en ünlü mimar kimdir? Mimar Sinan ne zaman vefat etti? Mimar Sinan’ın kabri nerede, türbesi hangi ilde bulunuyor? İşte tüm detaylarıyla en ünlü Türk mimarın hayatı ve eserleri.

Mimar Sinan’ın hayatı

Mimar Sinan 29 Mayıs 1489 tarihinde Kayseri’nin Ağırnas köyünde doğdu. 22 yaşında ordunun asker ihtiyacını karşılayan Acemi Oğlanlar ocağına alındı. Çaldıran Savaşı ve Mısır seferinden sonra İstanbul’a geri dönen Sinan Yeniçeri Ocağına alındı. Kanuni döneminde katıldığı Rodos ve Belgrad seferlerinden sonra Subaylığa yükseldi. Daha sonra birçok sefere katılıp yeni görevler alan Sinan, I. Süleyman, II. Selim ve III. Murat zamanlarında baş mimar olarak görev aldı ve yaptığı eserleriyle dünya tarihine adını yazdırdı. Son Bağdat seferinde Van Gölü üzerinden geçecek üç geminin tamamlanması üzerine Sinan’a Haseki ünvanı getirdi.

Baş mimar

Mimar Sinan’ın Baş mimarlığa getirilmeden evvel üç yapıtı dikkat çekicidir. Bunlar, Hüsreviye Külliyesi, Çoban Mustafa Paşa Külliyesi ve Hürrem Sultan için yapılan Haseki Külliyesidir.

Elli yıla yakın bir zamanda Osmanlı Devletinde mimarlık yapmıştır. Osmanlı Türk mimarlığının gelişim sürecini tamamlayıp arayış aşamasından klasik döneme geçirmiştir. Mimar Sinan’ın ilk yapıtı Halep’teki Hüsreviye Cami’si ve İstanbul da Haseki Külliyesi. Bas mimar olduktan sonra yaptığı ilk eser kendisinin çıraklık eseri olarak da adlandırdığı İstanbul’daki Şehzade Mehmet Cami’sidir.

Mimar Sinan’ın ustalık eseri

Osmanlı Türk mimarisinin en önemli yapıtlarından olan Süleymaniye Cami’si kalfalık eseri olarak adlandırmıştır, 1557 de tamamlanan bu cami ona “Koca” unvanı getirmiştir.  Ustalık eseri ise Selimiye Cami’sidir. Birçok eski yapının bakım ve restorasyonunda görev almıştır. Bizzat kendisinin bulunamadığı durumlarda ya öğrencileri ya da kendine bağlı mimarlar grubunu görevlendirmiştir.

Mimar Sinan’ın eserlerinin 400 sene sonra bile ayakta duruyor olması ve kullanılıyor olması onların taşıyıcı sistemlerine olduğu kadar temellerine de özen gösterilmiş olmasındandır.

Mimar Sinan’ın vefatı

17 Temmuz 1588 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Arkasında yüzlerce mimari eser bırakan Sinan’ın beyaz taşlı, sade bir yapı olan türbesi, Süleymaniye Külliyesi’ndeki Haliç duvarının önündedir.

İlginizi Çekebilir Türkiye’nin 7 Harikası

Mimar Sinan’ın Eserleri

Mimar Sinan 81 camii, 51 mescit, 55 medrese, 26 darül-kurra, 17 türbe, 17 imarethane, 3 darüşşifa (hastane), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 hamam olmak üzere 375 eser inşa etmiştir. Edirne’de yaptığı Selimiye Camisi Dünya Kültür Mirası listesindedir.

İllere göre Mimar Sinan’ın yaptığı eserler

• Abdurrahman Paşa Camii (Kastamonu Tosya)
• Abdüsselâm Câmii’nin (İzmit)
• Ağazâde Medresesi (İstanbul)
• Ahî Çelebi Câmii (İzmir)
• Ahmed Ağa Medresesi (Çapa)
• Ahmed Paşa Câmii (Topkapı)
• Ahmed Paşa Medresesi (İzmit)
• Ahmed Paşa Sarayı (Atmeydanı)
• Ahmed Paşa Sarayı (Eyüp Sultan – İstanbul)
• Ahmed Paşa Sarayı
• Ahmed Paşa Sarayı (Taşra Çiftlik)
• Ahmed Paşa Türbesi (Eyüp Sultan)
• AhmedPaşa Medresesi (Topkapı’da)
• Ali Paşa Çarşısı ve Kervansarayı (Edirne)
• Ali Paşa Kervansarayı (Bitpazarı)
• Ali Paşa Kervansarayı (Bursa)
• Ali Paşa Medresesi (Babaeski)
• Ali Paşa Medresesi (İstanbul)
• Ali Paşa Sarayı (Eyüp).
• Ali Paşa Sarayı (İstanbul)
• Anbar (Has Bahçe Yalısı)
• Anbar
• Arap AhmedPaşa Türbesi
• Atmeydanı Sarayının yeniden inşâsı (Atmeydanı)
• Bâli Paşa Câmii (Hüsrev Paşa Türbesi)
• Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi (Beşiktaş)
• Behram Paşa Camii (Diyarbakır)
• Bend Kemeri (Kağıthâne)
• Beykoz Hamamı
• Bosnalı MehmedPaşa Câmii (Sofya’da)
• Buğday mahzeni (Galata Köşesinde)
• Büyükçekmece Köprüsü
• Çavuşbaşı Camii – Sütlüce
• Cedid Ali Paşa Câmii (Babaeski’de)
• Cenâbî Ahmed Paşa Câmii (Ankara)
• Çoban Mustafa Paşa Câmii (Gebze’de)
• Çocukları için inşâ ettiği türbe
• Defterdar Abdüsselâm Bey Medresesi (Küçükçekmece)
• Defterdar Mustafa Çelebi Câmii (Edirne)
• Defterdar Şerifezâde Medresesi (Kâdıçeşmesi)
• Defterdar Süleymân Çelebi Câmii (Üsküplü Çeşmesi yakınında)
• Dere Hamamı (Eyüp)
• Drağman Yunus Camii (İstanbul’da)
• Ebü’l-Fazl Câmii (Tophâne üstünde)
• Emin Sinân Efendi Medresesi (Küçükpazar’da)
• Emir Buhârî Hamamı (Edirnekapı dışında)
• Eski Vâlide Câmii (Üsküdar’da)
• Fenerbahçe Sarayının yeniden inşâsı (Fenerbahçe’de)
• Ferhad Paşa Câmii (Bolu’da)
• Ferhad Paşa Câmii (Çatalca’da)
• Ferhad Paşa Sarayı (Bâyezîd civârında)
• Ferruh Kethüdâ Câmii (Balat Kapısı içinde)
• Firdevs Bey Câmii (Isparta’da)
• Galatasarayın eski yerine yeniden inşâsı (Galatasaray’da)
• Gazi Ahmet Paşa Camii (Topkapı’da)
• Gözlüce Kemeri (Cebeciköy’de)
• Gülfem Hâtun Medresesi (Üsküdar’da)
• Hâcce Hâtun Medresesi (Üsküdür’da)
• Hâcegizâde Medresesi (Fâtih’te)
• Hacı Evhad Câmii (Yedikule yakınında)
• Hacı Paşa Câmii (Kayseri’de)
• Hadım İbrahim Paşa Camii (Silivrikapı’da)
• Hakîm Mehmed Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da)
• Halkalı Pınar Sarayının yeniden inşâsı (Halkalı’da)
• Hamam (Çatalca’da)
• Hamam (Eyüp’te)
• Hamâmî Hâtun Câmii (Sulumanastır’da)
• Hâmid Efendi Medresesi (Filyokuşu’nda)
• Haseki Camii (İstanbul)
• Haseki Hürrem Sultan Türbesi (Süleymaniye’de).
• Haseki Külliyesi
• Haseki Sultan Câmii (Edirne Mustafa Paşa Köprüsü başında)
• Haseki Sultan Dârüşşifâsı (Haseki’de)
• Haseki Sultan Hamamı (Ayasofya yakınında)
• Haseki Sultan Hamamı (Bahçekapı’da)
• Haseki Sultan Hamamı (Yahudiler içinde)
• Haseki Sultan İmâreti (Medîne’de)
• Haseki Sultan İmâreti (Mekke’de)
• Haseki Sultan Medresesi (Avratpazarı’nda)
• Haydar Paşa Hamamı (Zeyrek’te)
• Hayreddin Paşa Hamamı (Karagümrük’te)
• Hayreddin Paşa Hamamı (Kemeraltı’nda)
• Hayreddin Paşa Hamamı (Zeyrek’te)
• HayreddinPaşa Hamamı (Tophâne’de)
• Hoca Hüsrev Câmii (Kocamustafapaşa’da)
• Hürrem Çavuş Câmii (Yenibahçe yakınında)
• Hüseyin Bey Hamamı (Kayseri’de)
• Hüseyin Çelebi Medresesi (Çarşamba’da)
• Hüseyin Paşa Câmii (Kütahya’da)
• Hüsrev Kethüdâ Dârülkurrâsı (İstanbul’da)
• Hüsrev Kethüdâ Hamamı (İzmit’te)
• Hüsrev Kethüdâ Hamamı (Ortaköy’de)
• Hüsrev Kethüdâ Kervansarayı (İpsala’da)
• Hüsrev Kethüdâ Medresesi (Ankara’da)
• Hüsrev Paşa Türbesi (Yenibahçe’de)
• Hüsreviye (Hüsrev Paşa)Câmii (Haleb’de)
• İbrâhim Paşa Câmii (Silivrikapı’da)
• İbrâhim Paşa Hamamı (Silivrikapı’da)
• İbrâhim Paşa Kervansarayı (İstanbul’da).
• İbrâhim Paşa Medresesi (Îsâ Kapısında)
• İbrâhim Paşa Medresesi (İstanbul’da)
• İbrahim Paşa Sarayı (At Meydanı)
• İki adet anbar (Cebehâne yakınında)
• İskender Çelebi Bahçesi Sarayının yeniden inşâsı (İstanbul şehir dışında)
• İskender Paşa Câmii (Kanlıca’da)
• İskender Paşa Hamamı
• İskender Paşa Medresesi (Kanlıca’da)
• İstanbul Şehzâdebaşı Câmii
• İstanbul Süleymâniye Câmii
• Kâbe-i şerîf’in kubbelerinin tâmiri
• Kâdı Hakîm Çelebi Medresesi (Küçükkaraman’da)
• Kâdızâde Efendi Dârülkurrâsı (Fâtih’te).
• Kahriye Medresesi (Sultan Selim yakınında)
• Kandilli Sarayının yeniden inşâsı (Kandilli’de)
• Kapı Ağası Mahmûd Ağa Medresesi (Ahırkapı’da)
• Kapıağası Câfer Ağa Medresesi (Soğukkuyu’da)
• Kapıağası Köprüsü (Büyükçekmece’de)
• Kapıağası Yâkub Ağa Hamamı (Sulumanastır’da)
• Kaptan Ali Paşa Hamamı (Fenerkapı’da)
• Kaptan Ali Paşa Hamamı (Tophâne’de)
• Kara Camii – (Sofya)
• Karcı Süleyman Bey Medresesi
• Kasım Paşa Câmii (Tersâne yakınında)
• Kasım Paşa Medresesi
• Kazasker Abdurrahmân Çelebi Câmii (Molla Gürânî’de)
• Kazasker İvaz Efendi Camii (İstanbul’da)
• Kazasker Perviz Efendi Medresesi (Fâtih’te)
• KebecilerKervansarayı (Bitpazarı’nda)
• Kervansaray (Büyükçekmece’de)
• Kervansaray (Sultan Süleymân İmâreti yakınında)
• Kethüdâ Hüseyin Çelebi Medresesi (SultanSelim’de)
• Kethüdâ Kadın Hamamı (Akbaba’da)
• Kılıç Ali Paşa Camii (Tophane’de)
• Kılıç Ali Paşa Türbesi (Tophâne’de)
• Kiliseden dönme Eski Câmi’nin (İznik’te)
• Kırık Kemer
• Kirmasti Medresesi
• Kocamustafapaşa Hamamı (Yenibahçe’de)
• Kurşunlu Mahzen (Tophâne’de).
• Lala Mustafa Paşa Câmii (Erzurum’da)
• Lütfi Paşa Hamamı (Yenibahçe’de)
• Mağlova Kemeri(Kemerburgaz’da)
• Mahmûd Ağa Câmii (Ahırkapı)
• Mahmûd Ağa Sarayı (Yenibahçe)
• Mahzen (Unkapanı’nda)
• Maktul Mustafa Paşa Câmii (Budin’de)
• Mâlûl Emir Efendi Medresesi (Karagümrük’te)
• Mehmed Ağa Medresesi (Çatalçeşme’de).
• Mehmed Bey Câmii (İzmit’te)
• Mehmed Paşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te)
• Mehmed Paşa İmâreti (Bosna’da)
• Mehmed Paşa İmâreti (Burgaz’da)
• Mehmed Paşa İmâreti (Hafsa’da)
• Mehmed Paşa Kervansarayı (Burgaz’da)
• Mehmed Paşa Sarayı (İstanbul)
• Mehmed Paşa Sarayı (Bosna’da
• Mehmed Paşa Sarayı (Halkalı yakınında Yergöğ)
• Mehmed Paşa Sarayı (Kadırga’da)
• Mehmed Paşa Sarayı
• Mehmed Paşa Sarayı (Üsküdar’da)
• Mehmed Paşa Türbesi (Topkapı’da)
• MehmedPaşa Hamamı (Edirne’de)
• MehmedPaşa Hamamı (Galata’da)
• MehmedPaşa Kervansarayı (Hafsa’da)
• MehmedPaşa Köprüsü (Sinanlı’da)
• MehmedPaşa Medresesi (Eyüp’te)
• MehmedPaşa Medresesi (Kadırga’da)
• Memi Kethudâ Câmii (Ulaşlı’da)
• Merkez Efendi Hamamı (Yenikapı dışında)
• Mesih Mehmed Paşa Câmii (Yenibahçe’de).
• Mihrimah Sultan Camii (Üsküdar)
• Mihrimah Sultan Camii – Edirnekapı
• Mihrimah Sultan İmâreti (Üsküdar’da)
• Mihrimah Sultan Medresesi (Edirnekapı’da)
• Mihrimah Sultan Medresesi (Üsküdar’da)
• Mihrimah SultanHamamı (Edirnekapı’da)
• Mîrmirân Kasımpaşa Hamamı (Hafsa’da)
• Mısırlı Mustafa Paşa Medresesi (Gebze’de)
• Molla Çelebi Camii (Fındıklı’da)
• Molla Çelebi Câmii (Tophâne Beşiktaş arasında)
• Molla Çelebi Hamamı (Fındıklı’da)
• Müderris köyü yakınındaki kemer (Kemerburgaz’da).
• Müfti Ebüssü’ûd Efendi Hamamı (Mâcuncu Çarşısında)
• Müftü Sa’di Çelebi Dârülkurrâsı (Küçükkaraman’da)
• Muhiddin Çelebi Câmii (Tophâne’de)
• Muradiye Camii (Avlonya’da)
• Mustafa Paşa Câmii (Bolu’da)
• Mustafa Paşa İmâreti (Gebze’de).
• Mustafa Paşa Kervansarayı (Ilgın’da)
• Mustafa Paşa Köprüsü (Meriç üzerinde)
• Mustafa Paşa Köprüsü başında bir imâret (Edirne’de)
• Mutbak ve kiler (sarayda)
• Nişancı MehmedBey Medresesi (Altımermer’de)
• Nişancı Paşa Çelebi Câmii (Kiremitlik’te)
• Nişancı Paşa Hamamı (Eyüp’te)
• Odabaşı Behruzağa Hamamı (Şehremini’de)
• Odabaşı Câmii (Yenikapı yakınında)
• Odabaşı Köprüsü (Halkalıpınar’da)
• Orhan Câmii’nin (Kütahya’da) yenilenmesi
• Osman Paşa Câmii (Kayseri’de)
• Osman Şah Vâlidesi Câmii (Aksaray’da)
• Osman Şah Vâlidesi Medresesi (Aksaray yakınında)
• Pertev Paşa Câmii (İzmit’te)
• Pertev Paşa Kervansarayı (Vefâ’da)
• Pertev Paşa Sarayı (şehrin dışında)
• Pertev Paşa Sarayı (Vefâ Meydanında)
• Pertev Paşa Türbesi (Eyüp’te)
• Piyale Paşa Camii
• Rüstem Kethüdâsı Mehmed Bey Câmii (Tırhala’da)
• Rüstem Paşa Câmii (Bolvadin’de)
• Rüstem Paşa Câmii (Rodoscuk’ta)
• Rüstem Paşa Câmii (Samanlı’da)
• Rüstem Paşa Câmii (Sapanca’da)
• Rüstem Paşa Câmii (Tahtakale’de)
• Rüstem Paşa Câmii – Tahtakale
• Rüstem Paşa Hamamı (Cibâli’de)
• Rüstem Paşa İmâreti (Rodoscuk’ta)
• Rüstem Paşa İmâreti (Sapanca’da)
• Rüstem Paşa Kervansarayı (Galata’da)
• Rüstem Paşa Kervansarayı (Karaman Ereğlisi’nde)
• Rüstem Paşa Kervansarayı (Karışdıran’da)
• Rüstem Paşa Kervansarayı (Samanlı’da)
• Rüstem Paşa Kervansarayı (Sapanca’da)
• Rüstem Paşa Medresesi (İstanbul’da)
• Rüstem Paşa Sarayı (İskender Çelebi Çiftliğinde)
• Rüstem Paşa Sarayı (Kadırga’da)
• Rüstem Paşa Sarayı (Üsküdür’da)
• RüstemPaşa Hamamı (Sapanca’da)
• RüstemPaşa Kervansarayı (Akbıyık’ta)
• RüstemPaşa Kervansarayı (Edirne’de)
• RüstemPaşa Kervansarayı (Rodosçuk’ta)
• Şah Sultan Camii – Eyüp
• Şâh-ı Hûbân Kadın Sarayı (Kasımpaşa Çeşmesi yakınında)
• Şâh-ı Hûban Türbesi (Üsküdar’da)
• Şahkulu Medresesi (İstanbul’da)
• Sâlih Paşazâde Hamamı (Yeniköy’de)
• Saray-ı atîk tâmiri (Beyazıt’ta)
• Saray-ı cedîd-i hümâyûn tâmiri (Topkapı’da)
• Sarı Kürz Hamamı (İstanbul’da)
• Şehzade Camii – Şehzadebaşı
• Şehzâde Cihangir Câmii (Tophâne’de)
• Şehzâde Sultan Mehmed İmâreti (İstanbul’da)
• Şehzâde Sultan Mehmed Türbesi (Şehzâdebaşı’nda)
• Şehzâde Sultan Mehmet Medresesi (İstanbul’da)
• Şehzâdeler Türbesi (Ayasofya)
• Sekban Ali Bey Medresesi (Karagümrük’te)
• Edirne Selimiye Cami
• Semiz Ali Paşa Câmii (Ereğli’de)
• Şemsi Ahmed Paşa Medresesi (Üsküdar’da)
• Şemsi Ahmed Paşa Türbesi (Üsküdar’da)
• Şemsi Paşa Camii (Üsküdar’da)
• Silivri Köprüsü (Sultan Süleyman Köprüsü)
• Sinan Ağa Câmii (Kâdı Çeşmesi yakınında)
• Sinan Paşa Camii (Beşiktaş’ta)
• Sinân Paşa Hamamı (Beşiktaş’ta)
• Sinân Paşa Medresesi (Beşiktaş’ta)
• SinânPaşa Sarayı (Atmeydanı’nda)
• Siyavuş Paşa Sarayı (İstanbul’da)
• Siyavuş Paşa Sarayı (Üsküdar’da)
• Siyavuş Paşa Sarayı (yine Üsküdar’da)
• Siyavuş Paşa Türbesi (Eyüp’te)
• Siyavuş Paşanın çocukları için yapılan türbe (Eyüp’te)
• Sofu Mehmed Paşa Câmii (Hersek’te)
• Sofu Mehmed Paşa Sarayı (Hocapaşa’da)
• Sofu MehmedPaşa Medresesi (İstanbul’da)
• Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi
• Sokullu Mehmed Paşa Câmii (Havsa’da Edirne)
• Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Tekirdağ)
• Sokullu MehmedPaşa Câmii (Burgaz’da)
• Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Azapkapısı)
• Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Büyükçekmece)
• Sokullu Mehmet Paşa Câmii (Kadırga Limanında)
• Sokullu Mehmet Paşa Dârülkurrâsı (Eyüp’te)
• Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü (Drina Köprüsü)
• Süleymân Subaşı Câmii (Unkapanı’nda)
• Süleymaniye Hamamı (Süleymaniyede)
• Süleymâniye Medreseleri (İstanbul’da)
• Sultan Alâeddin Selçûkî Câmii (Çorum)
• Sultan Bâyezîd Kızı Câmii (Yenibahçe)
• Sultan Hamamı (Manisa’da)
• Sultan Murâd Câmii (Manisa)
• Sultan Murâd İmâreti (Manisa)
• Sultan Selim Câmii (Karapınar)
• Sultan Selim İmâreti (Karapınar)
• Sultan Selim Medresesi (Edirne)
• Sultan Süleymân Câmii (Şam Gök Meydanda)
• Sultan Süleymân Dârüşşifâsı (Süleymaniye’de)
• Sultan Süleymân Hamamı (Mekke’de)
• Sultan Süleyman Han Dârülkurrâası (İstanbul)
• Sultan Süleymân İmâreti (Çorlu’da)
• Sultan Süleymân İmâreti (Şam’da)
• Sultan Süleymân İmâreti (Süleymaniye’de)
• Sultan Süleyman Köprüsü (Dilovası’nda)
• Sultan Süleymân Medresesi (Çorlu)
• Sultan Süleymân Medresesi (Mekke)
• Sultan Süleymân Türbesi (Süleymaniye’de)
• SultanSelim Türbesi (Ayasofya civârında)
• SultanSüleymân Hamamı (İstanbul’da)
• Taş Köprü (Lüleburgaz)
• Taşlık Câmii (Mahmûd Paşa için Edirne’de)
• Tatar Han Câmii (Kırım Gözleve’de)
• Tûtî Kâdı Medresesi (Fâtih’te)
• Üç Kapılı Hamam (Topkapısarayında)
• Üç Kapılı Hamam (Üsküdar Sarayında)
• Üçbaş Medresesi (Karagümrük’te)
• Ümm-i Veled Medresesi (Karagümrük’te)
• Üsküdar Sarayının tâmiri (Üsküdar’da)
• Uzun Kemer (Kemerburgaz’da)
• Uzunköprü (Edirne)
• Vâlide Sultan Dârülkurrâsı (Üsküdar – İstanbul)
• Vâlide Sultan Dârüşşifâsı (Üsküdar)
• Vâlide Sultan İmâreti (Üsküdar)
• Vâlide Sultan Medresesi (Üsküdar)
• Vâlide SultanHamamı (Cibâli Kapısı)
• Vâlide SultanHamamı (Karapınar)
• Vâlide SultanHamamı (Üsküdar)
• Vezir Osman Paşa Câmii (Tırhala)
• Vezir-i âzam RüstemPaşa Türbesi (Şehzâde Türbesi)
• Yahya Efendi Medresesi (Beşiktaş)
• Yahya Efendi Türbesi (Beşiktaş)
• Yâkub Ağa Hamamı (Tophâne)
• Yavuz Sultan Selim Medresesi (Halıcılar Köşkünde)
• Yenikapı Sarayının yeniden inşâsı (Silivrikapı)
• Yunus Bey Câmii (Balat)
• Yunus Bey Medresesi (Draman)
• Zâl Mahmûd Paşa Câmii – Eyüp
• Zâl Mahmûd Paşa Türbesi (Eyüp Sultan)
• Zift Mahzeni (Tersâne-i Âmirede)