Geleceğimizi garanti altına almayı hepimiz istiyoruz. Bunun için de tüketimimizi kısarak gelecekteki harcamalarımız için kaynak ayırıyoruz. Yani birikim yapıyoruz. Fakat Türkiye gibi enflasyon ile mücadele eden ülkelerde yerli para birimi ile birikim yapmak çok da akıllıca değil. Çünkü fiyatlar genel düzeyi sürekli arttığı için birikimlerimiz durduğu yerde eriyor. Bu yüzden döviz cinsinden birikim yapan kişi sayısı oldukça fazla. Haliyle bu durumun ekonomik sonuçları da oluyor. Peki, bu sonuçlar arasında yer alan dolarizasyon nedir? Gelin birlikte bakalım…
İçindekiler
Dolarizasyon nedir?
Para birimleri aslında birbirlerinin ikamesidir. Özellikle de Dolar ve Euro gibi rezerv paralar ülke parası olmasa da kişi ve kurumlar tarafından kullanılıyor. Aslında sorumuzun cevabı da bu ikame durumudur. Yani dolarizasyon, herhangi bir ülkedeki tüketici ve şirket gibi yerleşiklerin ülke para birimi yerine yabancı para birimini tercih etmesidir. Bu durum para ikamesi veya varlık ikamesi olarak da biliniyor.
Para ikamesinin iki farklı türü bulunuyor. Bu türler arasında yer alan tam dolarizasyon, herhangi bir ülkenin kullanımdaki parasını tedavülden kaldırıp yabancı para birimini resmi para birimi olarak kabul etmesini ifade ediyor. Dünya da kendi para birimini terk eden fazla ülke bulunmuyor.
Diğer para ikamesi türü olan kısmı dolarizasyon ise fiyat istikrarı olmayan ülkelerde şirket ve hane halkının birikimlerini değer kaybından korumak için döviz cinsinden finansal varlıkları tercih etmesidir. Bu durum başta ülkemiz olmak üzere birçok ülkenin sorunu olarak karşımıza çıkıyor.
Dolarizasyonun nedenleri nelerdir?
Para ikamesini doğuran birçok neden bulunuyor. Fakat Dolarizasyon nedenleri arasında en çok şunlar öne çıkıyor;
- Ekonomik istikrarsızlık
- Piyasa yapısındaki eksiklikler
- Fiyat istikrarsızlığı
- Piyasalara olan güvenin kaybolması veya eksilmesi
Dolarizasyonun sonuçları
Bir ülkedeki yerleşiklerin resmi para birimi yerine yabancı para birimden finansal varlıklara yönelmesi finans ve kamu kesimini derinden etkiliyor ve şu sonuçları doğuruyor;
- Dolarizasyon finansal riskleri ve likidite risklerini arttırdığı için ülke ekonomilerini şoklara karşı daha kırılgan hale getiriyor.
- Kamunun yabancı cinsten borçlarını ödeme yeteneğini olumsuz etkiliyor.
- Para talebinde istikrarsızlığa neden olurken bunun sonucu olarak enflasyonun kontrol edilmesini zorlaştırıyor.
Dünyadaki Dolarize Ekonomiler
ABD doları
- Virgin Adaları
- Doğu Timor
- Ekvador
- El Salvador
- Marshall Adaları
- Mikronezya
- Palau
- Panama
- Pitcairn Adaları
- Turks ve Caicos Adaları
- Belize
Euro
- Kosova
- Monako
- Andorra
- San Marino
- Vatikan
- Karadağ
- Cebelitarık
Rus rublesi
- Abhazya
- Güney Osetya
Yeni Zelanda doları
- Cook Adaları
- Niue
- Tokelau
- Pitcairn Adası (Ayrıca ABD doları)
Avustralya doları
- Kiribati (kendi bozuk paralarını kullanır)
- Nauru
- Tuvalu (kendi banknotlarını basar)
Diğer
- KKTC (Türk lirası)
- Lihtenştayn
- Bhutan
Kaynak: Wikipedia
