Klonlama nedir? Nasıl yapılır?

Klonlama, klon üretimi için bir işlem veya teknolojidir. Bir klon, genellikle genetik olarak özdeş veya bir başkasıyla neredeyse aynı olan bir organizma olarak adlandırılır. Tek yumurta ikizleri, her ikisi de aynı döllenmiş yumurtadan ortaya çıktığından, birbirlerinin klonlarıdır.

Dahası, klonlama doğada da meydana gelir. Bazı bitkiler ve tek hücreli organizmalar aseksüel olarak genetik olarak özdeş yavrular üretir. Doğal klonlar, örneğin; İnsanlarda ve diğer memelilerde bulunan aynı ikizlerdir. Döllenmiş bir yumurta kırıldığında oluşur, neredeyse aynı DNA’yı taşıyan iki veya daha fazla embriyo oluşturur. Bununla birlikte, embriyolar birbirleriyle tamamen aynı değildir, bölme işlemi sırasında edinilen mutasyonlar kümesinde farklı olabilirler. Klonlama ne demek? Klonlama nedir kısaca değinmiş olduk. Biraz daha derine inecek olursak türleri, ilk klonlama ve klonlama deneyi hakkında bilgileri görebilirsiniz.

Klonlama türleri

Aynı işlem yapay olarak tekrarlanabilir, üç tür olabilir: Gen klonlaması, üreme ve terapötik klonlamalar. Gen klonlaması, genlerin veya DNA segmentlerinin kopyalarını üretir. Üreme bütün hayvanların kopyalarını almanızı sağlar. Terapatik klonlama, hasar görmüş veya hastalıklı dokuların yerini alan dokular oluşturma deneyleri için embriyonik kök hücreler elde etmenizi sağlar. DNA klonlaması olarak da bilinen gen klonlaması, üreme ve terapötik klonlamadan çok farklı bir işlemdir. Üreme ve tedavi edici birçok ortak tekniklere sahiptir, ancak farklı amaçlar için kullanılırlar.

Bu işlemlersırasında, orijinal organizma (veya hücre) klonun atası olarak görev yapar. Genotip ve ataların nesilden nesle tüm özelliklerini tekrar eden bir dizi organizmadır. Böylece, klonlamanın özü aynı genetik bilgiyi tekrarlamaktır.

Omurgalılarda klonlama deneyi

Omurgalıların ve insanların klonlanması ile ilgili deneyler özellikle ilgi çekicidir. 1987’de, Rus Bilimler Akademisinin Pushchino Bilim Merkezindeki bilim insanları ilk kez bir memeli faresinin klonlanmasını gerçekleştirdi. Bunun için çekirdek, ovumdan çıkarıldı ve daha sonra çekirdek, embriyonik fare hücresinden ovuma sokuldu. Böylelikle farenin bir klonu oluştu.

Yapılan ilk hayvan klonlama deneyi

1997’de, bilim adamları genetik materyalin donörü olarak meme epitel hücrelerini kullanarak bir Dolly koyun klonlamayı başardılar. Deney, 1996 yılında İskoçya’daki Roslyn Enstitüsünde Ian Wilmut ve Keith Campbell tarafından yapılmıştır. Embriyo, kuzu taşıyan evlat edinen annenin vücuduna sokuldu.

Bu nedenle, bu deneyler, memelilerin genetik olarak özdeş kopyalarının (klonları) somatik hücrelerini kullanarak çok hücreli organizmaların vücudunu oluşturan ama cinsel üremeye katılmayan elde etmenin mümkün olduğunu kanıtladı.

Klonlanmış canlılar

1996 yılında klonlanan Dolly, bu yöntemle ortaya çıkarılan ilk memeli canlıdır. Ardından ise yıllara göre klonlanmış canlılar;

• İribaş – (1959)
• Sazan – (1963)
• Koyun – (1996)
• Şebek – (2000)
• Sığır – (2001)
• Kedi -(2001)
• Katır – (2003)
• At – (2003)
  klonlanan diğer hayvanlardan bazılarıdır.

Klonlanan kopya orijinalden ne kadar farklı?

Tek yumurta ikizleri, gelişmekte olan bir embriyo iki (veya dört) embriyoya bölündüğünde ortaya çıkar ve daha sonra her biri bağımsız olarak rahimdeki yetişkin bir organizmaya dönüşür. Genel olarak, klonlar tek yumurta ikizlerine çok benzerler, sadece aynı zamanda doğmazlar. Fakat farklı zamanlarda farklı anneler tarafından doğarlar ve orijinallerinin biyolojik ölümünden sonra ortaya çıkabilirler. Klon genetik bir program temelinde yaratılır.

Vücudumuzun tüm hücreleri, bizim anlayışımız sırasında ortaya çıkan döllenmiş bir yumurtanın soylarıdır. Ancak bu, vücudumuzdaki hücrelerin tamamen aynı olduğu anlamına gelmez.

Bir hücre ne zaman bölünse, genler, DNA molekülleri içine kopyalanır. Kopyalarken, hatalar her zaman meydana gelir. Mutasyonlar tıpkı uzun metni yeniden yazarken yazım hataları gibidir. Bir insan veya koyun gibi bir organizmanın hücrelerini bölerken, ana hücrenin DNA’sında bulunmayan yaklaşık 50 yeni mutasyon kendiliğinden hücrelerin DNA’sında ortaya çıkar. Klonlama işleminde Dolly’nin elde ettiği DNA hücresinin genleri, annesinin evrimleştiği yumurta hücresinin genleriyle gerçekten aynı değildir.