Bir Anadolu Ereni: Tapduk Emre

Anadolu erenlerinden olan Tapduk Emre’in Horasan’da doğumundan başka doğum tarihi ve ölüm yılı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. 1200-1300’ü yıllarında Selçuklu devleti varlığında Mevlana, Hacı Bektaş Veli gibi âlimler ile aynı çağda yaşamıştır.

Tapduk Emre kimdir?

Yunus Emre’nin hocası olan Tapduk Emre ile ilgili bilgiler oldukça azdır, çok fazla kaynak yer almamaktadır. Bu nedenle hakkında paylaşılan bilgiler de sınırlıdır.

TRT 1 ekranlarında yayınlanan ve Yunus Emre’nin hayatını anlatan Yunus Emre Aşkın Yolculuğu dizisinde Tapduk Emre’yi başarılı oyuncu Payidar Tüfekçioğlu canlandırmıştır.

Edinebildiğimiz bilgiler doğrultusunda Tapduk Emre kimdir? Tapduk Emre ne zaman dünyaya geldi? Tapduk Emre’nin ölüm tarihi ne zaman? Tapduk Emre nasıl vefat etti? Tapduk Emre’nin talebesi ve hayatından önemli başlıklara gelin birlikte bakalım.

Yunus Emre’nin hocası

Tapduk Emre, ehlibeyt öğretisi ile birçok alim yetiştirmiş bir Anadolu erenidir. Bunlar arasında ünü ile günümüze kadar gelen ve düşünceleri ile bütün insanlığı kucaklayan Yunus Emre’de vardır. Yunus Emre ile aynı çağda yaşadığını ünlü şair Yunus bir şiirinde şu şekilde dile getirilmiştir;

Mevlana Hüdavendigar Bize Nazar Kılalı
Onun Görklü Nazarı Gönlümüz Aynasıdır
Fakih Ahmet Kutbuddin Seyit Ahmet Necmüddin
Mevlana Celalüddin o Kutbi Cihan Kani

Prof. Dr. Haşim Şahin, TDV ansiklopedisinde Tapduk Emre hakkında şöyle yazmıştır;

Tapduk Emre’nin en tanınan müridi Yunus Emre’dir. Uzun yıllar hizmetinde bulunan Yunus Emre onun görüşlerini Anadolu’da ve Şam’da yaymış, kendisinden sevgi ve övgü ile söz etmiştir.

Şeyhinin kapısına kırk yıl hizmet ettiği meşhur menkıbe birçok kaynakta yer almaktadır. Yunus Emre’nin şeyhinin fikirlerini yaymaya çalıştığını ve bunu başardığını, ‘Vardığımız Ellere Şol Safa gönüllere / Halka Tapduk Manisini Saçtık Elhamdülillah’ mısralarıyla dile getirmiştir. Tapduk Emre’nin Şeyh Ömer ve Şeyh Cafer isimli iki müridi daha olduğu kaynaklarda belirtilmektedir.

Yunus Emre, Tapduk Emre’nin dergahında yıllarca hizmet etmiştir. Dergaha odun taşımıştır öyle ki bu odunların içinde eğrisi yoktur. Bu Tapduk Emre’nin dikkatinden kaçmamış ve Yunus’a sormuş; “Yunus kestiğin odunların hepsi düz acaba ormanda hiç eğri odun yok mu?” diye. Yunus gülümseyerek hiç düşünmeden içinden geldiği gibi cevaplamış; “Var efendim ama sizin dergahınızdan odunun eğrisi bile içeri giremez” diye cevaplamıştır.

Tapduk Emre’nin vefatı

Tapduk Emre ölümü ve mezarının bulunduğu yer ihtilaflıdır. Aşıkpaşazade onun Yıldırım Bayezid zamanında öldüğünü söylemiştir. Ancak Yunus Emre 13. Yüzyıl sonlarında ve 14. Yy çeyreğinde yaşadığı dikkate alınacak olursa Tapduk Emre’nin 13. Yy sonlarında vefat ettiği daha muhtemeldir.

Tapduk Emre ve müritlerinin faaliyet sahası sadece Anadolu coğrafyasında sınırlı kalmayıp Balkanlar’a kadar ulaşmıştır. Bu bilgilere ise Balkanlarda bazı köy isimlerinin onun adıyla anılmasından anlaşılmaktadır.