Dadaizm Nedir? Dadaistler ve Eserleri

Dadaizm 1916’da İsviçre, Fransa ve Amerika’da hemen hemen aynı zamanda doğmuştur. Adını Tristan Tzara’nın sözlüğü açarak rastgele bulduğu bir kelimeden almıştır. “Oyuncak tahta at” manasına da geldiği söylenir. Dadaizm nedir? Dadaizm sanatçıları kimlerdir? Dadaizm şiirleri, Dadaist sanatçılar ve eserlerini detaylarıyla birlikte aşağıdaki şekilde görebilirsiniz.

Dadaizm Nedir?

Dadaizm kısaca başkaldırı olarak açıklanabilir. Ama derine inildiğinde savaşa, toplumsal düzensizliğe itirazdır. Edebiyatta Dadaizm, dil ve estetik kuralları tanımayan, kelimelerin anlamlarına önem vermeyen, anlatımda başıboş tutum sergileyen, kapalılığı amaçlayan bir akımdır.

Gerçek bir sanat/edebiyat akımı olmaktan çok 1.Dünya Savaşı yılları ve daha sonrası dönemin karamsar, inkarcı, şüpheci kuşağın hayatın saçmalığına olan inancın ifadesidir.

Hiçbir akım ve edebi kural tanımazlar.Dini, ahlaki, sosyal değer tanımaz, onlarla alay ederler. Dadaistlerin başkaldırısı, savaşın acımasızlığına, sanat ve edebiyatın siyasete karışmasına, aklın ve bilincin yetersizliğine, insanların ve sosyal değerlerin yozlaşmasınadır.

Kısaca sisteme karşıdırlar.

Tristan Tzara’ya göre dadaizm:

Dada bir manevi istekten, bir manevi bağımsızlığa varmayı amaçlayan sarsılmaz bir iradeden doğmuştur.

Genel tanıma bakıldığında, Dadaistlerin yaptıklarının estetik-sanat-edebiyatla ciddi bir ilgisinin olmadığı ortaya çıkar. Çünkü benimsedikleri başkaldırı, karşı koyma, edebiyatta da geçerliydi. Edebiyatta diğer her değer gibi boş ve anlamsızdı onlar için. Fakat dadaizmin benimsedikleri, hayata geçirmek istedikleri düşünceleri edebiyattı; özellikle şiiri etkilemiştir.

Dadaizmin şiirdeki etkileri;

• Her türlü edebi akımı ve onların getirdiği geleneği yok etme, estetik kurallarına karşı koyma, onları alaya alma,
• Şiiri tamamiyle serbest çağrışımlara dayandırmak,
• Şiirde, şaşırtıcı ve yeni imajlar kullanmak
• Şiirde şekle önem vermemek, bütün şekilleri doğru kabul etmek,
• Dil, biçim, uyak kaygılar taşımadan şiir yazmak,
• Kelimeleri bilinen, kabul görmüş manalarının dışında kullanmak gibi etkileri olmuştur.

Tristan Tzara, şiir yazış tarzlarını şu sözlerle ifade etmiştir:

Kağıt parçaları üzerine sözcükler yazın, bunları bir şapkanın içine atıp karıştırın, sonra tekrar çekip bir kağıdın üzerine sıralayın; işte dadaizm.

Dadaizm sanatçıları

• Tristan Tzara – Dadaizmin kurucusudur.
  Dadaist Eserleri: L’Homme Eppoximatif,  Ou Boivent les Loups, L’Antitete, Grains et Issues, La Main Passe.
• Louis Aragon – Çağdaş Fransız yazar ve şairidir.
  Eserleri: Sevinç Ateşi, Telemakın Maceraları, Rüyalardan Bir Dalga, Paris Köylüsü.
• Paul Eluard – Sürrealizmin kurucusu, dadaizme katılmış daha sonra ise gerçekçi sanata dönmüştür.
  Eserleri: Ölmeden Ölmek, Cours Naturel, Açık Kitap, Şiir ve Gerçek.