Mısır’da Kurulan Türk İslam Devletleri

Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri Memlukler, Eyyubiler, Tolunoğulları, İhşidiler. Peki bu devletlerin özellikleri nelerdir? Konuyla ilgili tüm ayrıntıları bu yazıda bulabilirsiniz. İşte, Mısır‘da egemenlik kuran Türk devletleri hakkında bilgiler!

Eyyubiler, Memlukler, Tolunoğulları ve İhşidiler ne zaman kuruldu? Bu devletlerin özellikleri neler? Türk İslam tarihi açısından önemli olan ve Mısır‘da kurulan 4 devlet hakkında bilinmesi gerekenleri açıklayalım.

Mısır’da Kurulan Türk İslam Devletleri hangileridir?

Mısır bölgesini hakimiyeti altına alan Türk İslam devletleri, Mısır’ı 9. yy’dan 19. yy sonlarına kadar yönettiler. Eyyubiler, Memlukler, Tolunoğulları, İhşidiler ve özellikleri şu şekilde açıklanabilir:

Tolunoğlulları (868-905)

• Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri arasındaki ilk devlet Tolunoğulları’dır.
• Abbasilerin Mısır Valisi Tolunoğlu Ahmet tarafından kuruldu.
• Başkentleri Kahire’dir (Fustat).
• Halkın çoğunun Arap olması nedeniyle devlet kısa sürede yıkılma sürecine girdi.
• Bingazi, Lübnan, Suriye ve Filistin’de egemen oldular.
• Türk İslam mimarisinin Mısır’daki ilk örneklerini verdiler.
• Türk kültürünün Afrika kıtasına yayılmasını sağladılar.
• Macaristan adı verilen hastaneler kurdular.
• Din ve mezhep farkı gözetmeden sosyal devlet anlayışını uyguladılar.
• Abbasiler tarafından yıkılmışlardır.
• Tolunoğlu Camisi’yle Ulu Cami, onların en önemli mimari eserleridir.

İhşidiler (Akşitler) (935-969)

• Mısır’da kurulan Türk İslam Devletleri arasında ikinci sıradadır.
• Abbasilerin Mısır Valisi Muhammed Bin Togaç tarafından kuruldu.
• Filisin, Suriye ve Lübnan’ı hakimiyetleri altına aldılar.
• Mekke ve Medine’yi kendisine bağlayan devlet, böylece Hicaz bölgesine hakim olan ilk Türk devleti oldu.
• Tarih alanında önemli çalışmaları olan El-Kindi bu dönemde yaşadı.
• Mısır’ı idari bakımdan büyük eyalet ve vilayetlere ayırdılar.
• Orduya ve donanmaya büyük önem verdiler.
• Bu dönemde yapılan mimari eserlerden günümüze ulaşanı yoktur.
• İşlemeli dokumacılık bu dönemde çok gelişmiştir. Geometrik desenli, üzerinde kuş ve hayvan resimleri olan renkli dokumalar ve devrin Abbasi halifelerinin isimlerinin işlendiği kumaşlar ise günümüze dek gelmiştir.

Eyyubiler (1174-1250)

• Mısır’da kurulan Türk İslam Devletleri arasında üçüncü sırada olan Eyyubiler’dir.
• Kurucusu Selahaddin Eyyubi’dir.
• Selahaddin Eyyubi, Hıttin Savaşı’nda Haçlılara karı mücadele ederek Kudüs’ü onlardan geri aldı.
• Ülkede ziraat ve ticaret çok gelişmiştir.
• Ordu tulb ismi verilen birliklere ayrılmıştır. Yapılan araştırmalara göre tulbun, Oğuzca bir kelimedir. Her tulb 100 kişiden oluşuyordu.
• Ülkenin tamamında askeri ikta sistemi yaygınlaşmıştır.
• Devlet hanedanın ortak malı kabul edildi. Ölmeden önce devleti hanedan üyeleri arasında paylaştıran Selahaddin Eyyubi, devletin dağılmasına sebep oldu.
• Devlet, Mumluk komutanı Aybek tarafından ortadan kaldırıldı.
• İmam Şafii Türbesi en önemli mimari eserleri arasında yer almaktadır.
• Eyyubiler, arma sistemleri ile Avrupalı şövalyelere örnek oldular.

İlginizi Çekebilir Türk İslam Devletlerinde Sanat ve Mimari

Memlukler (1250-1517)

• Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri arasında sonuncu devlet Memlukler.
• Eyyubi ordusundaki Türk kumandanlardan biri olan Aybek tarafından kuruldu.
• Güçlü sultanlarının büyük bir çoğunluğu muhafız ismi verilen birliklerde yetişen azatlı emirler arasından çıkmıştır.
• Moğollarla yapılan Ayn-ı Calut Savaşı’nı (1260) kazanarak Moğolların batıya ilerleyişini durdurmuşlardır.
• Moğollar tarafından Bağdat’tan kovulan Abbasi halifesini himaye ettiler. Ancak halifelik Memluklere geçmedi.
• Sultan Kayıtbay döneminde Osmanlılarla Memlukler arasında Çukurova’da meydana gelen savaşlar beş yıldan fazla sürdü. Bu savaşlar sonucu on beş yıllık bir barış anlaşması imzalandı.
• Osmanlılar tarafından yıkıldılar.
• Kuvvetli bir kara ordusu ile donanmaya sahip oldular.
• Kıpçak bozkırları ve Kafkasya’dan getirilen kişilerle süvari birlikleri oluşturdular.
• En önemli gelir kaynakları ticaret olmuştur.
• Memluklerde her emire sultan olma hakkı tanınmıştır. Bu durum taht kavgalarının artmasına sebep olmuştur. Ayrıca 267 senelik bir dönemde çok fazla sultan tahta geçmiştir.