Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar büyük bir hızla dönüyor. Avrupa uzay Ajansı’na göre, yörüngedeki atıklar o kadar çok birikmiş ki, kontrolden çıkacak bir sorun haline gelmesi muhtemel.
Bilim adamları, sadece 60 yıl içinde, Dünya’da 750 binden fazla büyük moloz nesnesi ve 167 milyon küçük moloz nesnesi (1 cm’den az) birikmiş olduğunu tahmin ediyorlar. Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar 8 km /s’lik inanılmaz bir hızla dönüyor. Bunun sebebi yörüngede oksijen bulunmaması. Bu durum, uydular ve astronotlar için büyük risk oluşturuyor. Örneğin, bir uzay giysisinin zarar görmesi için, damla büyüklüğünde bir parça yeterlidir.
2013 yılında, Dünya yörüngesinde bulunan enkazlardan birkaçı Rus BLITS nanosatellit ile çarpıştı. Sonuç olarak, aparat düştü ve uzay atığı saflarını doldurdu. 2016’da, bir kısmı ISS’nin limanına düştü, neyse ki nüfuz edemedi, ancak 7 mm çapında düzgün bir çukur bıraktı. Ne yazık ki, bu tür pek çok örnek var. “Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar” ya da “Uzay enkazı” konusu Hollywood’da bile gündeme geldi. 2013’te “Gravity” filmi çekildi.
İçindekiler
Yörüngede bulunan enkazlar nasıl temizlenebilir?
Bilim adamları şu anda Amerika Birleşik Devletleri‘nin dünya yörüngesinde bulunan enkazlardan en fazlası sahip olduğuna, ardından Rusya‘nın ve Çin‘in üçüncü sırada olduğuna inanıyor. Uzay aracının enkazına ek olarak, ISS ekibinin kayıp aletleri ve yaşamlarından kaynaklanan atıklar yörüngenin etrafında uçuyor. İstasyonda insan boşaltımı için bir sistem yoktu, bu yüzden astronotlar onu doğrudan uzaya bırakıyorlardı.
Artık gittikçe daha fazla bilim adamı, dünya yörüngesinde bulunan enkazlar ile ilgi ciddi atık sorunuyla ilgilenmektedir. Çöp kutusu önemli uyduları aşağıya çekebilir ve hatta bazıları gezegenin yüzeyine bile düşebilir. İnsanlık, atık dağlarının yalnızca Dünya’da değil, uzayda da tehlikeli olduğunu zaten fark etti. Bu nedenle, şimdi dünyanın dört bir yanından pek çok şirket uzay temizleme teknolojileri geliştiriyor.
DARPA, dünya yörüngesinde bulunan enkazları temizleyecek
ABD savunma ajansı DARPA, 2010’dan bu yana alışılmadık bir projeye yatırım yapmaya başladı. Eski uyduları yakalamak için bir zıpkın yaratmaya çalışıyorlar. Böylelikle Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar ve çöpleri rahatlıkla temizleyebilecekler. Böyle bir cihaz yaratma fikri Star Inc.’e adlı şirkete aittir.
Çöpleri temizlemek için balonlar
Amerikan şirketi Global Aerospace, Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar ile mücadeleye standart dışı bir çözüm buldu. Yöntem, çöplerin hızlı bir şekilde tükenme ihtimalinin çok yüksek olduğu Dünya atmosferine taşınması fikrine dayanıyor. Bir römorkör olarak, bilim adamları dev balon kullanmayı önerdiler.
ALTIN toplar ultra ince fakat dayanıklı malzemeden üretilmiştir. Çapı 37 metre olacaktır. Hedef amacı için onu katlanmış şekilde göstereceklerini belirtmek önemlidir. Bilim adamları, bir top ve şişirme cihazlı kutunun toplam ağırlığının sadece 36 kg olacağını söyledi. Çöp hedefi karşılandıktan sonra, GOLD(Gossamer Yörünge Düşürme Cihazı) nesneye eklenir. Bir sonraki aşama, bu artışın sürtünme kuvvetindeki doğal bir artıştır, bu da hızın düşmesine ve ardından atmosferin yoğun katmanlarına girilmesine katkıda bulunacaktır.
NASA çöpleri battaniye ile temizleyecek
NASA, 2017 yılında, uzay molozlarını sarmak için dayanıklı ve ultra ince Brane Craft battaniyeleri geliştirmek için California merkezli Aerospace Corporation’a para tahsis etti. Böyle bir cihazın alanı yaklaşık 10 metrekaredir. Kalınlığı insan saçından daha ince olacak. Başlıca görevi, atmosfere müteakip inişin yanı sıra Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar için temizlik yapmaktır.
Şimdi Aerospace Corporation “battaniyeler” için malzeme seçme aşamasındadır, ancak Brane Craft tasarımının modüler olmasına karar verdi. Ayrıca, cihazların NASA’nın deneysel iyon motorları için hem güneş pili hem de yakıtla donatılması planlanıyor.
Dünya yörüngesinde bulunan enkazların lazerle imha edilmesi
2018 yılının başında, Quan Wen ve Çin Hava Kuvvetleri Mühendisliği Üniversitesi’nden bilim insanları, dış mekan temizliği için yeni bir yöntem önerdi. İstenmeyen nesneleri bir lazerle buharlaştırmayı veya ezmeyi planlıyor.
Bu fikir uzun zamandır pek çok mucit tarafından düşünülmekteydi. Ama şimdiye dek, bu fikir bir ütopyaydı. Kimse, hedef ve amaç için nasıl bir yol izleyeceğini bilmiyordu. Ne yazık ki, Çin temsilcilerinin de birçok tutarsızlığı vardı. İlginç bir bilgisayar modeli oluşturmayı başardılar. Enkaz yörüngelerinin aynı alanda olması gerektiğini belirtiler.
Hedef olarak 10 cm’den daha büyük enkaz seçtiler, saniyede 20 mermi ile bomba atmayı planlıyorlardı. Sonuç olarak, Dünya yörüngesinde bulunan enkazlar için ya hızını değiştirmeyi ya da yavaş yavaş atmosfere düşmesini sağlanmalıydı. Şimdiye kadar, Dünya’nın yörüngesine tek bir atık toplayıcı yerleştirilmedi. Bilim adamları ana sorunu çözmeye devam ediyor. Cihazın “temizlik” sırasında çalışan uydulara zarar vermeyecek şekilde nasıl yapılabileceğini düşünüyorlar.
