Şair, Yazar ve Siyasetçi: Ahmet Hamdi Tanpınar
Hepimiz 1900’lü yıllara dönüp şöyle baktığımızda nice şair ve yazar yetiştiğini görüyoruz. O yılların vermiş olduğu zorluklar içinde bile nice gençler okumaktan geri durmamış, hayatlarında neler yaşadıklarını eserlerine konu yapmışlardır. İşte Ahmet Hamdi Tanpınar da o dönemlerde tanıdığımız yazar, şair aynı zamanda siyaset adamlarından birisidir.
Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir? Ahmet Hamdi Tanpınar’ın özgeçmişi, doğum tarihi, ölüm tarihi, eserleri ve hakkında merak edilen birçok bilgiyi merak edenler için araştırdık.
İçindekiler
Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir?
Tanpınar 23 Haziran 1901‘de İstanbul’da doğmuştur. Babası o dönemde kadı olduğundan Anadolu’nun birçok yerinde bulunmuştur. Eğitimini başka şehirlerde sürdüren Tanpınar annesini o yıllarda kaybetmiştir. Bu sırada 13 yaşında olan Tanpınar, ölüm hadisesini eserlerine de yansıtmıştır.
İstanbul Üniverstesinden 1923 yılında edebiyat fakültesinden mezun oldu. Bazı liselerde öğretmenlik yaptı. Güzel Sanatlar Akademisi’nde sanat tarihi ve estetik dersleri verdi. 1939’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde yeni kurulan Türk Edebiyatı Kürsüsü profesörlüğüne getirildi. 1942 ara seçimlerinde CHP’den Maraş Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi ve üniversitedeki görevinden ayrıldı.
Adını ilk kez Altın Kitap dergisinde yayımlanan Musul Akşamları şiiriyle duyurdu. Dergah, Milli Mecmua, Görüş, Ülkü, Hayat, Varlık, Oluş ve Aile dergilerinde şiirleri yayınlandı.
Fakültede okuduğu yıllarda hocası Yahya Kemal Beyatlı’dan çok etkilenmiştir. Ama ilk eserlerinde Kemal Beyatlı’dan çok Ahmet Haşim’den izler görülür. Çünkü o da küçük yaşta kaybettiği annesinin yokluğundan duyduğu acıyı ve kendisini avutacak sevgiyi dile getirir.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserleri
Şiirleri
- Ağlama
- Annem İçin
- Aşk
- Ayna
- Başımızın Üstünde Bir Bulutun
- Başka Bir Yıldızda
- Bekleyeceğim
- Bendedir Korkusu
- Bir Adın Kalmalı
- Bir Gül Bu Karanlıklarda
- Bir Gül Tazeliği
- Bir Gün İcadiye’de
- Bir Heykel İçin
- Bursa’da Zaman
- Büyün Yaz
- Davet
- Deniz Ufkunda
- Eşik
- Gezinti
- Gül
- Günlerimiz
- Hatırlama
- Herşey Yerli Yerinde
- Karışan Saatler İçinde
- Kış Bahçesinden
- Leyla
- Mavi Maviydi Gökyüzü
- Ne İçindeyim Zamanın
- Özlem
- Raks
- Rıhtımda Uyuyan Gemi
- Sabaha Karşı
- Selam Olsun
- Sen ve Ben
- Sesin
- Siyah Atlar
- Sonbahar
- Uyanma
- Yağmur
- Yavaş Yavaş Aydınlanan
- Yollar Çok Erken
Romanlar
- Mahur Beste
- Huzur
- Sahnenin Dışındakiler
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü
- Ay’daki Kadın
Öyküler
- Abdullah Efendi’nin Rüyaları
- Yaz Yağmuru (1955-1983)
- Hikayeler
Denemeleri
- Beş Şehir
- Yaşadığım Gibi
Araştırma ve İncelemeleri
- Tevfik Fikret
- Namık Kemal
- Edebiyat Üzerine Makaleler
- Yahya Kemal
- Asır Türk Edebiyatı Tarihi
Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanında Cumhuriyet döneminde değişen insanın iç buhranına değinir. Bu bunalımları anlatırken, yazarın o dönemde Avrupa’da yaygın bir akım olan Egsiztansiyalizm akımından etkilendiği görülür.
Ruhundaki susuzluk engin mesafelere
Duyurmadan ne anne ne bir yuva hasreti,
Narin kanatlarıyla uçar orman, dağ, dere
Ve bir gün bir çukurda bulunur iskeleti.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ilk romanı
İlk romanı “Mahur Beste” 1944’te Ülkü Dergisi’nde yayınlandı. Osmanlı Devleti’nin son döneminde seçkin bir çevrenin yaşayışını anlatan bu romanın ardından, kendi yaşamından da izler taşıyan “Huzur” 1949’da basıldı. Huzur, hem bir aşk hem de Tanpınar’ın İstanbul’a olan derin sevgisinin romanıdır. Huzur şair’in en yetkin romanıdır.
Sanatçı aynı zamanda rüyaya önem vermiştir. Sanatçının rüyaya verdiği önemi “Abdullah Efendi’nin Rüyaları” adındaki hikayelerin de de görürüz. Sürrealizm’den izler taşıyan hikayeler, yazarın gerçeklerden kaçışını da ifade eder. Şiirlerinin bazı söyleyişlerinde sembolist izler görülmektedir.
Vefatı
Ahmet Hamdi Tanpınar, 24 Ocak 1962’de İstanbul’da yaşamını yitirmiştir. Kabri İstanbul Aşiyan Mezarlığındadır.
