Akrilamid, patates ve tahıl gibi nişastalı besinlerin, 120 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ısıtıldığında ve pişirildiğinde oluşan kimyasaldır. Bu nedenle, kızartma, fırınlama, ızgara ve yağda kızartma yapıldığında akrilamid üretilir.
Yiyeceklerdeki şeker ve asparjin yani protein moleküllerinin yapı taşı olan amino asit, ısıtıldıklarında birbirleri ile reaksiyona girer. Bu duruma Maillard reaksiyonu denir. Bu kimyasal reaksiyonun bir sonucu olarak ürünler kahverengiye döner.
İçindekiler
Hangi besinler Akrilamid içerir?
Akrilamid esas olarak patates kızartması, cips, patates kroket ve fırında patates gibi patateslerden yapılan besinlerde vardır. Bunların haricinde krakerler, kızarmış ekmek ve kahvede de bulunmaktadır. Yetişkinler en fazla akrilamidi cips ve kahveden, çocuklar ise kurabiye ve cipslerden almaktadır.
Akrilamid zararlı mı?
Akrilamid yüksek miktarlarda tüketildiği zaman potansiyel olarak zararlı bir kimyasaldır. Laboratuvar hayvanlarında yapılan araştırmalar, akrilamidin kansere neden olabildiğini göstermiştir. Ayrıca akrilamidin insanlar için de kansorejen olduğuna inanılmaktadır. Bu yüzden mümkün olduğu kadar az akrilamid tüketmek en iyisidir.
Ne kadar akrilamid tüketilmesi güvenlidir?
Sağlığa zarar vermeden ne kadar akrilamid tüketileceği bilinmemektedir. Bu yüzden en iyi tavsiye, beslenmenizde mümkün olduğunca az eklemenizdir.
2018 yılından beri üreticiler, süpermarketler, fast food zincirleri ve restorantlar yeni adımlar atmaktadır. Yiyeceklerinde bulunan akrilamid miktarını en az indirmek için yeni yollara başvuruyorlar. Ayrıca her ürün grubu için de yeni standartlar belirliyorlar.
Akrilamidin sinir sistemi ve doğurganlık üzerindeki zehirli etkisi bilinmesine rağmen Haziran 2002’de Gıda ve Tarım Örgütü ile Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan raporda temel Toksikoloji bilgisi nöropati gözlemlenebilmesi için alınması gereken seviyenin günlük alınan ortalama akrilamid miktarından 500 kat yüksek olduğunu göstermiştir. Doğurganlık üzerindeki etkisini görmek için bu miktar ortalama alımın 2000 katıdır.
Akrilamid başka risklere karşı ne kadar tehlikelidir?
Obezite, dengesiz beslenme ve alkol tüketimi ile artan kanser gelişimi riski arasındaki ilişkiye oranla, akrilamid daha az tehlikelidir.
Bebekler ve hamileler için özel ipuçları var mı?
Mümkün olduğunca az akrilamid tüketmeye çalışın. Pişirme tekniklerinizi değiştirerek hem kendiniz hem de bebeğiniz için nispeten daha az akrilamid tüketebilirsiniz.
Akrilamid kullanmaktan tamamen kaçınılabilir mi?
Pek çok gıdada akrilamid olduğu için tamamen kaçınmak imkansızdır. Sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şey çeşitli besinler ile sağlıklı beslenmektir. Böylece, önemli ölçüde daha az zararlı madde alacaksınız.
Yemeklerinizdeki akrilamid miktarı nasıl azaltılır?
Kızartılmış ve fırında patates ürünlerini aşırı kullanmadan eksiksiz ve bol çeşitli bir beslenme listesi ile akrilamid miktarını azaltabilirsiniz.
